เริ่มถอดมาส์กได้ แต่สิวยังไม่จบ จะจัดการสิวผด สิวอุดตันอย่างไรดี?

Article Read Duration 7 min read

          สถานการณ์โควิดที่หลาย ๆ คนเริ่มปรับตัว ผ่อนปรนกับสถานการณ์ตามประกาศต่าง ๆ ในบ้านเรา แต่ถึงอย่างไรก็ต้องอย่าลืมว่า โควิดยังอยู่ ทุกคนต้องดูแลตัวเอง ทั้งการสวมหน้ากากเมื่อต้องใช้ชีวิตหรือพบปะกับผู้อื่น รักษาระยะห่าง รวมถึงการล้างมือก่อนสัมผัสตา จมูกและปาก

          ไม่เพียงการดูแลตนเองจากสถานการณ์โควิด เราทุกคนต้องดูแลสุขภาพผิวของเราด้วย เพื่อที่เมื่อมีเหตุการณ์ที่เราต้องถอดหน้ากากออก เช่น ช่วงเวลาที่ต้องรับประทานอาหาร หรือดื่มน้ำ จะได้มั่นใจใบหน้าที่สวยใส ไร้สิว ทั้งสิวผด สิวอุดตัน สิวอักเสบ

สาเหตุของการเกิดสิว

ปัจจัยจากสวมมาส์ก

          มาส์กเน่ (MASKNE) ปัญหาสิวที่เกิดจากการสวมหน้ากาก ที่มักจะเกิดขึ้นเมื่อมีการสวมหน้ากากติดต่อกันนานเกินกว่า 6 ชั่วโมง แต่สถานการณ์โควิดที่ดีขึ้น ระยะเวลาการใส่หน้ากากก็น้อยลง แต่ทำไมปัญหาสิวยังมีอย่างต่อเนื่องเช่นเดียวกับโควิดที่ไม่หมดไปซักที ทั้ง สิวผด สิวอุดตัน สิวอักเสบ รวมถึงรอยแดง รอยดำที่เกิดจากสิว การสวมหน้ากากในช่วงโควิดทำให้เกิดสิวได้จาก 2 กลไก คือ
  • กลไกทางกล จากการเสียดสีระหว่างหน้ากากที่ไม่กระชับพอดีกับใบหน้า หรือทำจากวัสดุที่ไม่อ่อนโยนต่อผิว กระตุ้นให้เกิดสิว
  • การเปลี่ยนแปลงของผิวภายใต้หน้ากาก เช่น อุณหภูมิที่สูงขึ้น ความมันที่เพิ่มขึ้น การสูญเสียน้ำออกจากผิวที่เพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของแบคทีเรียบนผิวในที่สุด ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ล้วนส่งผลต่อการเกิดปัญหาสิว

4 กลไกที่เกิดขึ้นกับเซลล์ผิว

          สาเหตุของการเกิดสิวไม่ได้มาจากการสวมหน้ากากเพียงอย่างเดียว ยังมาจาก 4 กลไกที่เกิดขึ้นกับเซลล์ผิวส่งผลให้เกิดสิว ได้แก่

          (1) การผลิตน้ำมันผิดปกติ
          (2) การแบ่งเซลล์ผิวมากผิดปกติ
          (3) การอักเสบ
          (4) การติดชื้อแบคทีเรีย รวมถึงการเสียสมดุลของแบคทีเรีย

         
          ซึ่งกลไกทั้ง 4 ของการเกิดสิวนี้ อาจเกิดขึ้นเพียงปัจจัยเดียว หรือเกิดขึ้นพร้อม ๆ กัน ทำให้เกิดปัญหาสิวหรือส่งผลต่อการเกิดสิวแบบต่อเนื่องกัน เช่น เริ่มต้นจากการผลิตน้ำมันมากผิดปกติ และการแบ่งเซลล์ผิวที่มากผิดปกติ ทำให้เกิดการอุดตันของรูขุมขน เกิดเป็นสิวอุดตัน นอกจากนั้นยังส่งผลให้เกิดการเพิ่มขึ้นของเชื้อแบคทีเรียก่อสิว ต่อเนื่องด้วยการทำให้เกิดการเสียสมดุลของแบคทีเรียบนผิว สุดท้ายทำให้เกิดปัญหาสิว ซึ่งกลไกทั้งสี่ ที่เกิดขึ้นในผิวเหล่านี้อาจเกิดจากปัจจัยกระตุ้นต่าง ๆ เป็นผลให้เกิดปัญหาสิวอย่างต่อเนื่องในช่วงสถานการณ์โควิด

ปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อกลไกการเกิดสิว

          นอกจากมาสก์เน่ (สิวที่เกิดจากการสวมหน้ากาก) สาเหตุของการเกิดสิวอาจแบ่งจากปัจจัยที่ส่งผลต่อกลไกการเกิดสิว โดยแบ่งเป็นเป็นปัจจัยที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ หรือหลีกเลี่ยงได้ยาก และปัจจัยที่สามารถหลีกเหลี่ยงได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เป็นต้น

ปัจจัยที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

ปัจจัยที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น
  • กรรมพันธุ์ ที่ส่งผลต่อการผลิตน้ำมันผิดปกติ (1) และการแบ่งเซลล์ผิวมากผิดปกติ (2)
  • การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่น วัยรุ่น ช่วงตั้งครรภ์ หรือช่วงมีรอบเดือน ที่มักพบปัญหาสิวในขณะเผชิญกับปัจจัยดังกล่าว ซึ่งส่งผลต่อการผลิตน้ำมันผิดปกติ (1)

ปัจจัยที่หลีกเลี่ยงได้

ปัจจัยที่หลีกเลี่ยงได้ ได้แก่ พฤติกรรมการใช้ชีวิต ที่เราสามารถหลีกเลี่ยงเพื่อลดปัจจัยการเกิดสิวได้ง่ายกว่าปัจจัยแรก เช่น
  • การพักผ่อน ควรพักผ่อนให้เป็นเวลาและควรพักผ่อนให้เพียงพอ โดยเข้านอนไม่เกิน 22.00 น. และนอนวันละ 7-8 ชั่วโมง หากพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือไม่ดีพอ จะส่งผลทำให้เกิดอนุมูลอิสระภายในผิว กระตุ้นให้เกิดการอักเสบของเซลล์ผิว (3)
  • การรับประทานอาหาร เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสหวาน หรือกลุ่มอาหารที่พบว่าเมื่อเราทานเข้าไปแล้วกระตุ้นให้เกิดปัญหาสิว ซึ่งอาจแตกต่างกันในแต่ละตัวบุคคล อาหารที่เรารับประทานเข้าไปส่งผลต่อกลไกกระบวนการผลิตน้ำมัน (1) การอักเสบ (3)
  • การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิว และผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ไม่ทำให้เกิดการอุดตัน (เป็นสูตร Non-comedogenic) เหมาะกับประเภทผิว และมีสารสำคัญที่ช่วยแก้ปัญหาสิว
  • ขั้นตอนการทำความสะอาด หลายคนที่มีปัญหาสิวมักชอบแต่งหน้าเพื่อปกปิดปัญหาสิว ทั้งสิวอุดตัน สิวอักเสบ รวมไปถึงรอยสิว จริง ๆ ผู้ที่มีปัญหาสิวควรงด หรือลดการแต่งหน้า แต่หากจำเป็นแต่งหน้าก็ต้องเลือกใช้เครื่องสำอางสูตรที่ไม่ทำให้เกิดการอุดตัน (Non-comedogenic) และอีกสิ่งที่สำคัญคือ “ขั้นตอนการทำความสะอาด” เพื่อการทำความสะอาดผิวอย่างล้ำลึก และหมดจด จำเป็นต้องใช้ผลิตภัณฑ์เช็ดเครื่องสำอางก่อนการล้างหน้าเป็นประจำทุกคืน เพราะการล้างหน้าด้วยเจล หรือโฟม อาจไม่เพียงพอในการทำความสะอาดผิวจากปัจจัยที่อาจจะไปอุดตันรูขุมขน ทำให้เกิดปัญหาสิวได้
  • แสงแดด และมลภาวะ ส่งผลกระตุ้นให้เกิดปัญหาสิวเพิ่มมากขึ้นได้ด้วยเช่นเดียวกัน การหลีกเลี่ยงแสงแดด และมลภาวะสามารถช่วยลดปัจจัยการเกิดสิวได้ ทั้งกลไกการผลิตน้ำมันผิดปกติ (1) และการอักเสบที่เกิดขึ้นจากอนุมูลอิสระ (3)
  • ความเครียด ส่งผลทำให้เกิดอนุมูลอิสระภายในผิว ทำให้เกิดการอักเสบของเซลล์ผิวขึ้นได้
          หากต้องการลดปัญหาสิว… ต้องเริ่มต้นที่ลดปัจจัยของการเกิดสิว เช่น ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หรือสิ่งที่ทำแล้วพบว่าปัญหาสิวเพิ่มมากขึ้น รวมถึงการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีสารสำคัญไปช่วยลดกลไกการเกิดสิวทั้ง 4 กลไกที่อาจมาจากปัจจัยที่หลีกเลี่ยงได้ และหลีกเลี่ยงไม่ได้