รู้จักกับวงจรสิวและขั้นตอนการดูแลผิว

Article Read Duration 7 min read

          จุดเริ่มต้นของ “วงจรสิว” ที่เกิดขึ้นตั้งแต่ใต้ผิวหนัง (แบบที่เราไม่รู้ตัวเลยซักนิด) เริ่มจากการอุดตันในรูขุมขน ที่เกิดจากการสะสมของเซลล์ผิวที่แบ่งตัวมากผิดปกติรวมถึง สิ่งสกปรกต่าง ๆ ส่วนเกินภายในผิว เกิดเป็นการอุดตันภายใต้ผิวหนังที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า หรือหากสัมผัสบนผิวก็จะไม่พบความผิดปกติใด ๆ กล่าวคือผิวหนังชั้นบนสุดยังคงเรียบ เนียน โดยเรียกการอุดตันเล็ก ๆ ใต้ผิวนี้ว่า “ไมโครคอมิโดน (Micro-comedones)”

          หลังจากนั้นไม่นาน “ไมโครคอมิโดน” การอุดตันขนาดเล็กใต้ผิวหนังที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า จะค่อย ๆ ถูกส่งขึ้นมาตามท่อรูขุมขนพร้อมกับการขยับตัวขึ้นมาตามกระบวนการสร้างเซลล์ผิว เข้าสู่กระบวนผลัดเซลล์ผิว ทำให้เกิดการอุดตันนูน ปูดขึ้นมาบริเวณรูขุมขน ทำให้ผิวหนังบริเวณ/ตำแหน่งที่เป็นรูขุมขนไม่เรียบเนียน แต่หากไปสัมผัสโดนจะไม่พบอาการเจ็บใด ๆ ซึ่งลักษณะดังกล่าวเป็นอาการของ “สิวอุดตัน (Comedones)” แล้วหากมีการติดเชื้อแบคทีเรีย ก็จะพัฒนาเปลี่ยนเป็น “สิวอักเสบ (Inflammation acne)” ต่อมาก็จะกลายเป็นรอยแดง และจากรอยแดงกลายเป็นรอยดำสิว ตามลำดับ

 

ไมโครคอมิโดน 🡪 สิวอุดตัน 🡪 สิวอักเสบ 🡪 รอยแดง 🡪 รอยดำ

 

          จะเห็นได้ว่าจุดเริ่มต้นของทุกปัญหาสิวเกิดจากการอุดตันใต้ผิวที่เรียกว่า “ไมโครคอมิโดน” นั่นเอง ดังนั้นหากต้องการแก้ไขปัญหาสิวก็ควรต้องแก้ไขที่ต้นตอของวงจรสิว ซึ่งก็คือการจัดการกับ “ไมโครคอมิโดน” ก่อนนั่นเอง

          นอกจากจัดการกับไมโครคอมิโดนแล้วนั้น ควรพิจารณาร่วมกับการดูแลแก้ปัญหาที่สาเหตุหลักของการเกิดสิวร่วมด้วย โดย 4 สาเหตุหลัก (ทางการแพทย์) ของการเกิดสิว พร้อมสารสำคัญที่มักพบหรือใช้ในผลิตภัณฑ์บำรุงผิว ครีมรักษาสิว รวมไปถึงรอยสิวก็มักจะมีสารสำคัญที่มีกลไกการออกฤทธิ์เพื่อแก้ปัญหาที่สาเหตุการเกิดสิวนั่นเอง โดยหากสารสำคัญในครีมรักษาสิวมีคุณสมบัติที่แก้ปัญหาสิวที่ครบถ้วนกว่า ก็น่าจะช่วยให้ผลของการแก้ปัญหาสิวเห็นผลได้ชัดเจนและรวดเร็วกว่า

4 สาหตุหลักของการเกิดสิว

ตารางแสดง 4 สาเหตุสำคัญของการเกิดสิว และกลไกการออกฤทธิ์ของสารสำคัญในผลิตภัณฑ์แก้ปัญหาสิว เพื่อการดูแลปัญหาสิวได้อย่างมีประสิทธิภาพ


4 สาเหตุสำคัญของการเกิดสิว

กลไกการออกฤทธิ์ของสาร

ตัวอย่างสารสำคัญ

1 การผลิตน้ำมันมากผิดปกติ

ลดการผลิตน้ำมัน

Zinc

2 การแบ่งเซลล์ผิวมากผิดปกติ

ผลัดเซลล์ผิวที่อุดตัน

Salicylic acid, glycolic acid, Lipohydroxy acid (LHA)

3 การอักเสบ

ลดการอักเสบ

Niacinamide

4 ติดเชื้อแบคทีเรีย และเสียสมดุลแบคทีเรียบนผิว

ต้านเชื้อแบคทีเรีย + ปรับสมดุลแบคทีเรียบนผิว

Piroctone olamine, Aqua Posae Filiformis (APF)



3 ขั้นตอนการดูแลผิวให้ห่างไกลจากปัญหาสิว

เมื่อทราบถึงสารสำคัญที่มีคุณสมบัติในการแก้ปัญหาสิวแล้ว ต่อมาก็ควรพิจารณาเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีสารสำคัญดังกล่าว โดยพิจารณาเลือกใช้ให้ครบ 3 ขั้นตอนหลักในการแก้ปัญหาสิว ได้แก่


1. ขั้นตอนทำความสะอาด

          ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ดีควรมีคุณสมบัติพื้นฐานคือการทำความสะอาดอย่างหมดจดและอ่อนโยน โดยควรมีค่า pH ของผลิตภัณฑ์ใกล้เคียงกับผิว (Physiological pH) ปราศจากสารสบู่และสารทำความสะอาดที่ไม่อ่อนโยน เช่น Sodium lauryl Sulfate (SLS) โดยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดสำหรับผู้ที่มีปัญหาสิวอาจเลือกสูตรที่มีสารสำคัญเพิ่มเติมอย่าง สารช่วยลดความมัน เช่น ซิงค์ หรือสารที่ช่วยลดปัญหาสิว เช่น ซาลิไซลิก แอซิด


2. ขั้นตอนการบำรุง และแก้ปัญหาสิว

          ควรเลือกผลิตภัณฑ์สำหรับดูแลปัญหาสิวโดยเฉพาะ โดยพิจารณาจากองค์ประกอบของสารสำคัญในผลิตภัณฑ์ ที่มีคุณสมบัติ ช่วยแก้ปัญหาสิว เช่น ซิงค์ ซาลิไซลิก แอซิด ไนอะซินาไมด์ โดยผลิตภัณฑ์ในขั้นตอนการบำรุงมีส่วนสำคัญในการแก้ปัญหาสิวเป็นอย่างมาก แทบจะเรียกได้ว่าเป็นความหวังหลักในขั้นตอนการแก้ปัญหาสิวเลยทีเดียว

          ในขั้นตอนนี้อาจแบ่งผลิตภัณฑ์ได้เป็น 2 ขั้นตอน ได้แก่ เซรั่มลดสิว ที่มีสารสำคัญในความเข้มข้นที่สูงกว่า และมอยซ์เจอไรเซอร์ที่เน้นคุณสมบัติการให้ความชุ่มชื้นร่วมด้วย เพราะความชุ่มชื้นเป็นพื้นฐานสำคัญของการแก้ปัญหาผิวทุกประเภท ลำดับการใช้ผลิตภัณฑ์ในขั้นตอนการบำรุงควรเริ่มต้นจาก

  1. ผลิตภัณฑ์เซรั่มลดสิว ซึ่งมักจะมีสารสำคัญที่แก้ปัญหาสิวเข้มข้นกว่า หรือเน้นการทำงานเพื่อการแก้ปัญหาสิว เช่น สารสำคัญที่ช่วยในการแก้ปัญหาสิวอุดตันตั้งแต่อยู่ใต้ผิวที่เรียกว่า “ไมโครคอมิโดน (Micro-comedone)” จุดเริ่มต้นของวงจรสิว ก็น่าจะเป็นอีกคุณสมบัติหลักที่น่าสนใจ โดยผลิตภัณฑ์เซรั่มลดสิวมักจะมีปริมาณสารที่ช่วยเสริมการผลัดเซลล์ผิวที่เข้มข้นกว่าผลิตภัณฑ์ทั่วไปจึงจะสามารถสลายการอุดตันตั้งแต่ต้นตอได้
  2. ผลิตภัณฑ์มอยซ์เจอไรเซอร์ ที่นอกจากคุณสมบัติที่ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิวแล้ว ควรต้องมีส่วนช่วยในการแก้ปัญหาสิวอื่น ๆ ซึ่งหากมีกลไกการออกฤทธิ์ที่จัดการกับสาเหตุหลักของการเกิดสิวได้มากกว่า ก็มักจะให้ประสิทธิภาพ หรือเห็นผลได้ชัดเจนมากกว่า โดยเฉพาะคุณสมบัติการปรับสมดุลไมโครไบโอมบนผิว อีกสาเหตุสำคัญของการเกิดสิว ที่ยังไม่ค่อยมีแพร่หลายนักในผลิตภัณฑ์รักษาสิว

          หลักสำคัญในการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์แก้ปัญหาสิวในขั้นตอนการบำรุงนี้คือควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ หรือครีมรักษาสิวที่มีสารสำคัญที่มีกลไกการออกฤทธิ์ทั้ง 4 สาเหตุหลักของการเกิดสิว รวมไปถึงหากมีกลไกที่สามารถแก้ไขที่ต้นตอของวงจรสิว “ไมโครคอมิโดน” ก็จะยิ่งทำให้เห็นผลการรักษาได้เร็วมากยิ่งขึ้น ซึ่งอาจจำเป็นต้องใช้ทั้งผลิตภัณฑ์เซรั่มลดสิว และ มอยซ์เจอไรเซอร์ร่วมกัน

          หากต้องใช้ผลิตภัณฑ์เซรั่มลดสิว และ มอยซ์เจอไรเซอร์ร่วมกันในเวลาเดียวกัน แนะนำให้ทาเซรั่มลดสิว ที่มีสารสำคัญที่เข้มข้นกว่า และมักจะมีเนื้อผลิตภัณฑ์ที่บางเบากว่า ทาลงบนผิวหน้าก่อนการใช้มอยซ์เจอไรเซอร์ นอกจากเหตุผลที่เซรั่มเข้มข้นกว่า เนื้อบางเบากว่าแล้ว มอยซ์เจอไรเซอร์ยังมีอีกหน้าที่คือการเพิ่มความชุ่มชื้นคืนสู่ผิว ทำให้มักจะมีเนื้อผลิตภัณฑ์ที่ข้นกว่า แต่ไม่ควรเหนียวเหนอะ เพื่อการเติมความชุ่มชื้นคืนสู่ผิว จึงเหมาะที่จะลงภายหลังการใช้เซรั่มลดสิว เพื่อให้เซรั่มลงสู่ผิวได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และมอยซ์เจอไรเซอร์ที่ทาภายหลังก็จะได้ช่วยกักเก็บความชุ่มชื้นภายในผิว ลดการสูญเสียน้ำออกจากผิวได้ดียิ่งขึ้นไปอีก


การปกป้องผิวด้วยผลิตภัณฑ์กันแดด

          เพื่อปกป้องผิวจากแสงแดดที่เป็นตัวกระตุ้นให้มีการผลิตน้ำมันเพิ่มมากขึ้น ทำให้เกิดปัญหาสิว และแสงแดดยังเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้รอยสิวเข้มมากขึ้น ดังนั้นผู้ที่มีปัญหาสิว ผิวมัน จำเป็นต้องใช้ผลิตภัณฑ์กันแดด นอกจากการปกป้องแล้วผลิตภัณฑ์กันแดดยังช่วยดูแลปัญหาสิวได้ด้วย เช่น ลดปัจจัยกระตุ้นการผลิตน้ำมัน แก้ปัญหาความมันส่วนเกิน ลดปัญหาสิว และช่วยให้รอยสิวต่าง ๆ ดูจางลงไปด้วย โดยเลือกผลิตภัณฑ์กันแดดที่มีคุณสมบัติ ดังนี้

  • ปกป้องได้ดีทั้งรังสียูวี และปัจจัยอื่นๆ เช่นรังสีความร้อน (อินฟราเรด) มลภาวะที่ล้วนส่งผลให้เกิดปัญหาสิว
  • เป็นสูตรที่ไม่ทำให้อุดตัน (Non-comedogenic)
  • เนื้อบางเบา ไม่เหนียวเหนอะหนะ ไม่ทิ้งคราบขาว
  • มีคุณสมบัติกันน้ำ (Very Water Resistant) กันเหงื่อ เพื่อให้เหมาะกับกิจกรรมของคุณผู้ชาย เช่นไม่แสบตาแม้เหงื่อเข้าตา ขณะออกกำลังกาย

สรุป

          สิ่งที่สำคัญที่สุดที่จะช่วยทำให้การแก้ปัญหาสิวได้ผลดีที่สุดคือการลดหรือเลี่ยงสาเหตุของการเกิดสิว เช่นเดียวกับการเลือกผลิตภัณฑ์ดูแลปัญหาสิว หรือครีมรักษาสิวก็ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีสารที่ออกฤทธิ์ที่สาเหตุหลักสำคัญของการเกิดสิว รวมไปถึงต้นตอของการเกิดสิวด้วยเช่นกัน นี่คือหลักสำคัญพื้นฐานเพื่อการลองถูกในการแก้ปัญหาสิวอย่างมีประสิทธิภาพ


References:
  1. Saurat, J.H., Strategic Targets in Acne: The Comedone Switch in Question. Dermatology, 2015. 231(2): p. 105-11.
  2. Muguet Guenot L, et al. Int J Dermatol 2018;57:278-283.